1. Khái quát về Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật:
1.1. Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật là gì?
Trong những năm qua, Việt Nam nhiều lần phải đối mặt với các dịch bệnh nguy hiểm trên động vật và thực vật như: Dịch tả lợn châu Phi, cúm gia cầm H5N1, H5N6, bệnh dại, dịch lở mồm long móng ở gia súc, sâu keo mùa thu hại ngô… Những dịch bệnh này gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của hàng triệu nông hộ, tác động tiêu cực đến an ninh lương thực và uy tín xuất khẩu nông sản.
Nhiều vụ việc lây lan dịch bệnh xuất phát từ hành vi chủ quan, thiếu trách nhiệm như vận chuyển gia súc gia cầm và sản phẩm động thực vật chưa qua kiểm dịch; che giấu ổ dịch; không tuân thủ quy định tiêu hủy. Thực trạng trên cho thấy hành vi làm lây lan dịch bệnh không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn dịch tễ và sức khỏe cộng đồng.
Có thể đưa ra khái niệm về Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật như sau:
“Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật là hành vi nguy hiểm cho xã hội, do cá nhân hoặc tổ chức thực hiện, thông qua các hành vi trái pháp luật như vận chuyển, buôn bán, đưa ra hoặc đưa vào vùng dịch động vật, thực vật, sản phẩm liên quan mang mầm bệnh; vi phạm quy định kiểm dịch; hoặc các hành vi khác làm phát tán nguồn bệnh. Điểm đặc trưng của tội phạm này là hành vi vi phạm trực tiếp xâm hại đến hệ thống sản xuất nông nghiệp, môi trường sinh thái; đồng thời có thể để lại hậu quả lâu dài đối với nền kinh tế và an ninh quốc gia.”
1.2. Ý nghĩa của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật trong pháp luật hình sự:
- Thứ nhất, về mặt pháp lý: Việc quy định về Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật trong Bộ luật Hình sự 2015 tạo cơ sở pháp lý quan trọng để xử lý hình sự đối với những hành vi vi phạm quy định về kiểm dịch, phòng chống dịch bệnh, đảm bảo tính răn đe và ngăn ngừa chung.
- Thứ hai, về mặt xã hội: Quy định này góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp trong việc tuân thủ các biện pháp kiểm dịch, kiểm soát dịch bệnh và bảo vệ lợi ích cộng đồng.
- Thứ ba, về mặt kinh tế: Xử lý nghiêm các hành vi làm lây lan dịch bệnh giúp bảo vệ ngành chăn nuôi, trồng trọt, duy trì sản xuất, ổn định thị trường và đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.
- Thứ tư, về mặt quốc tế: Quy định này cũng góp phần giữ gìn uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường xuất khẩu, đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm dịch quốc tế và tạo niềm tin cho đối tác thương mại.
1.3. Cơ sở pháp lý của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật:
Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật hiện nay đang được quy định tại Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
“1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong những hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm[215]:
a) Đưa vào, mang ra hoặc cho phép đưa vào, mang ra khỏi vùng có dịch động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác;
b) Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật thuộc diện kiểm dịch mà không thực hiện các quy định của pháp luật về kiểm dịch;
c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:
a) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
b) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên;
b) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
2. Cấu thành Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật:
2.1. Khách thể:
Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật xâm phạm trực tiếp đến: Các quy định của Nhà nước về bảo vệ môi trường. Cụ thể là xâm phạm các quy định về bảo vệ sự tồn tại và phát triển của các loài động vật, thực vật trong môi trường sinh thái.
Đối tượng tác động của tội phạm là: Các loại động vật, thực vật, kể cả là vật nuôi, cây trồng và các loài trong hệ sinh thái.
Theo điểm a khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 và các văn bản của Thủ tướng Chính phủ gồm Quyết định số 173/QĐ-TTg ngày 01/02/2020 và Quyết định số 07/2020/QĐ-TTg ngày 26/02/2020, dịch bệnh Covid-19 được chính thức xếp vào nhóm A – nhóm bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm, có khả năng lây lan cực nhanh, phát tán rộng và tỷ lệ tử vong cao. Ngoài Covid-19 thì nhóm bệnh này còn bao gồm: bại liệt, cúm A-H5N1, dịch hạch, đậu mùa, tả, sốt vàng, viêm đường hô hấp cấp nặng do vi rút, các loại sốt xuất huyết nguy hiểm do vi rút Ebola, Lassa, Marburg… cùng các bệnh truyền nhiễm mới phát sinh chưa rõ tác nhân.
Thực tế cho thấy, Covid-19 đã trở thành đại dịch toàn cầu, không chỉ tại Việt Nam mà ở hầu hết các quốc gia. Ban đầu, vi rút SARS-CoV-2 được ghi nhận có khả năng lây lan nhưng vẫn trong tầm kiểm soát. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của biến thể Delta, tình hình đã thay đổi hoàn toàn. Delta có tốc độ lây truyền “chóng mặt”, lây nhanh hơn tới 90% so với chủng gốc, khiến nguy cơ lây nhiễm vẫn cao ngay cả đối với những người đã tiêm vaccine. Theo báo cáo của CDC Hoa Kỳ tháng 7/2021 trong một đợt bùng phát tại Massachusetts, chỉ sau một cuối tuần đã ghi nhận tới 470 ca mắc mới liên quan biến thể Delta. Biến thể này còn gắn liền với tỷ lệ nhập viện, nhu cầu oxy và tử vong cao hơn biến thể Alpha. Lần đầu phát hiện tại Ấn Độ, Delta nhanh chóng lan ra hơn 80 quốc gia (trong đó có Việt Nam).
Trong khi đó các nhà khoa học cũng đã phát hiện thêm biến thể Lambda – được cho là có khả năng kháng vaccine và lây nhanh hơn Delta, song vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và chưa có kết luận chính thức.
Các nghiên cứu quốc tế đều thống nhất rằng, tiêm vaccine Covid-19 vẫn là giải pháp hiệu quả nhất hiện nay: giúp giảm đáng kể nguy cơ nhập viện và tử vong, kể cả với biến thể Delta. Thống kê cho thấy đa số bệnh nhân Covid-19 phải nhập viện là những người chưa tiêm vaccine. Vì vậy, khuyến cáo chung của giới khoa học và cơ quan y tế là mỗi người cần chủ động tiêm vaccine đầy đủ; đồng thời nghiêm túc tuân thủ nguyên tắc “5K”: đeo khẩu trang, khử khuẩn, giữ khoảng cách, không tụ tập và khai báo y tế. Đây chính là hàng rào phòng vệ vững chắc nhất để bảo vệ bản thân và cộng đồng trước sự lây lan của các biến thể nguy hiểm.
2.2. Mặt khách quan:
Hành vi khách quan của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật là: Hành vi làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật.
Dịch bệnh này là loại dịch bệnh được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định cụ thể theo từng thời kỳ, từng giai đoạn dựa trên cơ sở phát triển dịch bệnh và khả năng chữa trị, khống chế đối với từng loại bệnh. Một số loại dịch bệnh thường thấy ở động vật, thực vật như: Lở mồm, long móng, nhiễm vi rút ký sinh trùng, bệnh dại…
Hành vi khách quan của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật được biểu hiện như sau:
- Đưa vào, mang ra hoặc cho phép đưa vào, mang ra khỏi khu vực hạn chế lưu thông động, thực vật hoặc các sản phẩm động, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh, có nghĩa là cố tình đưa các động vật hoặc sản phẩm đã mang các bệnh như gà cúm, bò điên…vào hoặc ra khỏi khu vực hoặc các loại thực vật đã bị nhiễm bệnh như bệnh vàng lá, khô vằn…;
- Đưa vào Việt Nam các loại động vật, sản phẩm động vật, thực vật thuộc đối tượng kiểm dịch mà không thực hiện các quy địnhcủa pháp luật về kiểm dịch. Đối tượng kiểm dịch bao gồm: động vật, thực vật, thức ăn chăn nuôi và môi trường chăn nuôi, các phương tiện giết mổ, bao bì đóng gói…;
- Cho phép đưa vào Việt Nam các loại động, thực vật….thuộc đối tượng kiểm dịch, có nghĩa là người có chức vụ quyền hạn biết rõ các đối tượng trên là các loại kiểm dịch nhưng không thực hiện các quy định về kiểm dịch vẫn cho phép đưa vào Việt Nam;
- Các hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật có thể là những hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về phòng chống dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật như không tổ chức kịp thời việc khoanh vùng, tẩy uế, khu vực có dịch bệnh để cho dịch bệnh lây lan thêm…
Ngoài ra, điều kiện để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm này là làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong những hành vi này mà còn vi phạm.
2.3. Chủ thể:
Chủ thể của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật có thể là chủ thể bình thường hoặc chủ thể đặc biệt tùy thuộc vào hành vi phạm tội được thực hiện.
Tội phạm được thực hiện bởi bất kì người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi quy định của pháp luật hình sự (đủ 16 tuổi trở lên theo Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015).
Ngoài ra, hành vi cho phép đưa vào Việt Nam các loại động, thực vật… mang bệnh nguy hiểm có khả năng lây nhiễm phải có dấu hiệu chủ thể đặc biệt; đó là người có chức vụ và quyền hạn trong việc kiểm dịch động, thực vật.
2.4. Mặt chủ quan:
Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật được thực hiện bởi lỗi cố ý.
Động cơ, mục đích phạm tội không phải dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật.
3. Khung hình phạt của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật:
Khung hình phạt của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật theo Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015 được quy định như sau:
- Khung 1: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm.
- Khung 2: Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
- Khung 3: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
- Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
4. Các tình tiết định khung tăng nặng theo Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015:
Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật được quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015.
4.1. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo khoản 2 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015:
- Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng theo điểm a khoản 2 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015:
Trong lĩnh vực nông nghiệp, thiệt hại tài sản thường được tính bằng giá trị động vật, thực vật, sản phẩm nông nghiệp bị tiêu hủy, chết hoặc hư hỏng do dịch bệnh lây lan. Khi thiệt hại đạt mức từ 500 triệu đến dưới 1 tỷ đồng. Đây là con số rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân. Vì vậy, pháp luật xếp tình tiết này vào khung hình phạt nặng hơn của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật; từ đó thể hiện tính răn đe và nâng cao trách nhiệm của người tham gia sản xuất kinh doanh.
- Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo điểm b khoản 2 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015:
Công bố dịch là biện pháp hành chính đặc biệt khi dịch bệnh bùng phát vượt ngoài khả năng kiểm soát thông thường. Nếu hành vi vi phạm khiến chính quyền các cấp phải công bố dịch thì điều đó chứng tỏ dịch bệnh đã lan rộng, ảnh hưởng đến phạm vi địa phương, gây thiệt hại lớn và tác động đến nhiều người dân. Đây là hậu quả nghiêm trọng, buộc pháp luật phải áp dụng khung hình phạt nặng hơn của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật (cụ thể là từ 2 năm đến 5 năm tù).
4.2. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo khoản 3 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015:
- Gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên theo điểm a khoản 3 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015:
Khi thiệt hại do dịch bệnh gây ra vượt quá 1 tỷ đồng thì mức độ nguy hiểm của hành vi được đánh giá là đặc biệt nghiêm trọng. Trong nông nghiệp, mức thiệt hại này có thể làm phá sản cả vùng chăn nuôi hoặc trồng trọt và gây đứt gãy chuỗi cung ứng thực phẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh lương thực và nền kinh tế. Vì vậy, khoản 3 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015 quy định hình phạt từ 3 năm đến 7 năm tù đối với trường hợp này nhằm đảm bảo tính nghiêm khắc và phòng ngừa chung cho xã hội.
- Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo điểm b khoản 3 Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015:
Khi dịch bệnh nguy hiểm bùng phát đến mức cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) phải ra quyết định công bố dịch tức là phạm vi và mức độ lây lan đã rất rộng, ảnh hưởng đến nhiều tỉnh/thành phố, thậm chí cả nước. Hậu quả của hành vi này không chỉ thiệt hại kinh tế mà còn đe dọa an ninh lương thực quốc gia, uy tín xuất khẩu nông sản và ổn định xã hội. Vì vậy, pháp luật buộc phải áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc nhất của Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật (cụ thể là từ 3 năm đến 7 năm tù).
5. Phân biệt với Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người:
| Tiêu chí |
Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người (Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015) |
Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật (Điều 241 Bộ luật Hình sự 2015) |
| Khách thể bị xâm phạm | Sức khỏe, tính mạng con người, an toàn cộng đồng và trật tự y tế – xã hội. | An toàn dịch tễ nông nghiệp, sản xuất chăn nuôi – trồng trọt, tài sản và môi trường sinh thái. |
| Hành vi cơ bản |
Bao gồm các hành vi sau:
|
Bao gồm các hành vi sau:
|
| Điều kiện truy cứu trách nhiệm hình sự | Chỉ cần hành vi làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người. | Phải gây thiệt hại tài sản từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng hoặc tái phạm hành chính về hành vi này. |
| Khung hình phạt |
Khung 1: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Khung 2: Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm. |
Khung 1: Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm. Khung 2: Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm. Khung 3: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm. |
| Hình phạt bổ sung | Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. | Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. |
| Mức độ nguy hiểm | Rất nghiêm trọng vì trực tiếp đe dọa tính mạng, sức khỏe con người và an ninh y tế quốc gia. | Nguy hiểm chủ yếu về kinh tế, xã hội và môi trường; có thể gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe con người (an toàn thực phẩm, mất cân bằng sinh thái). |
6. Các biện pháp ngăn chặn lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật:
6.1. Biện pháp pháp lý và quản lý Nhà nước:
- Thực hiện nghiêm công tác kiểm dịch:
Kiểm dịch động vật, thực vật và các sản phẩm có nguồn gốc từ động thực vật là yêu cầu bắt buộc trong hoạt động sản xuất, buôn bán, vận chuyển và xuất nhập khẩu. Đây là hàng rào pháp lý quan trọng nhằm ngăn chặn mầm bệnh xâm nhập hoặc phát tán. Khi một lô hàng không có giấy chứng nhận kiểm dịch hoặc không đáp ứng yêu cầu kiểm tra thì phải bị xử lý ngay và không được phép lưu thông. Việc tuân thủ quy trình kiểm dịch chặt chẽ vừa đảm bảo sức khỏe vật nuôi, cây trồng vừa bảo vệ ngành nông nghiệp trước nguy cơ dịch bệnh bùng phát.
- Kiểm soát vùng dịch và lập chốt kiểm dịch:
Khi phát hiện dịch bệnh, chính quyền và cơ quan thú y, bảo vệ thực vật phải nhanh chóng khoanh vùng và lập chốt kiểm dịch tại các cửa ngõ ra vào vùng dịch. Mọi hoạt động vận chuyển động – thực vật, sản phẩm từ vùng dịch ra bên ngoài đều bị hạn chế hoặc cấm tuyệt đối. Đây là biện pháp cấp bách nhằm cô lập ổ dịch, ngăn không cho dịch lây lan ra diện rộng và tránh tạo thành thảm họa nông nghiệp.
- Tăng cường thanh tra, xử phạt:
Các hành vi giấu dịch, buôn bán, vận chuyển trái phép động – thực vật mắc bệnh hoặc chưa qua kiểm dịch là nguyên nhân chủ yếu khiến dịch bệnh lan nhanh. Vì vậy cơ quan chức năng phải tăng cường thanh tra kiểm tra và xử phạt nghiêm khắc các trường hợp vi phạm. Chỉ khi pháp luật được thực thi nghiêm minh mới đủ sức răn đe và nâng cao ý thức tuân thủ của người dân, doanh nghiệp; từ đó góp phần phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả.
6.2. Biện pháp kỹ thuật thú y và bảo vệ thực vật:
- Tiêu hủy và xử lý kịp thời:
Động vật, thực vật hoặc sản phẩm bị bệnh, nhiễm mầm bệnh cần được tiêu hủy ngay theo đúng quy định. Việc tiêu hủy phải tiến hành an toàn và tránh phát tán mầm bệnh ra môi trường. Đây là giải pháp quan trọng để “cắt đứt” nguồn lây và hạn chế nguy cơ dịch lan rộng. Sự chậm trễ trong tiêu hủy có thể làm cho ổ dịch bùng phát mạnh và gây hậu quả khó lường.
- Khử trùng và vệ sinh môi trường:
Song song với việc tiêu hủy, cần tổ chức phun khử trùng, rắc vôi bột hoặc sử dụng hóa chất diệt khuẩn tại khu vực chăn nuôi, vùng trồng trọt, kho chứa và cả phương tiện vận chuyển. Vệ sinh môi trường thường xuyên giúp loại bỏ mầm bệnh còn tồn tại và đồng thời tạo điều kiện an toàn để khôi phục sản xuất sau dịch.
- Tiêm phòng và giống sạch bệnh:
Chủ động phòng ngừa vẫn là biện pháp bền vững nhất. Đối với vật nuôi, cần triển khai tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin phòng bệnh. Đối với cây trồng, cần sử dụng giống sạch bệnh và không gieo trồng trong khu vực đã phát hiện ổ dịch. Bằng cách này sức đề kháng của đàn vật nuôi cà cây trồng sẽ được nâng cao, từ đó hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm.
- Ứng dụng công nghệ giám sát dịch bệnh:
Việc áp dụng công nghệ hiện đại trong giám sát, dự báo và cảnh báo sớm dịch bệnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Các hệ thống phần mềm, dữ liệu trực tuyến và cảm biến theo dõi tình trạng sức khỏe đàn vật nuôi, cây trồng sẽ giúp cơ quan quản lý kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường. Từ đó các biện pháp ứng phó được triển khai nhanh chóng và giảm thiểu thiệt hại.
6.3. Biện pháp xã hội cộng đồng:
- Tuyên truyền và nâng cao nhận thức:
Một trong những yếu tố quyết định thành công của công tác phòng, chống dịch là sự hiểu biết và hợp tác của người dân. Cần đẩy mạnh tuyên truyền để nông dân, chủ trang trại và doanh nghiệp nắm rõ nguy cơ, biết cách nhận diện bệnh cũng như hiểu trách nhiệm pháp lý khi vi phạm quy định kiểm dịch. Khi cộng đồng có ý thức tự giác và công tác kiểm soát dịch bệnh sẽ thuận lợi hơn nhiều.
- Phát huy vai trò cộng đồng:
Ngoài nỗ lực của Nhà nước thì bản thân những người dân cũng phải tham gia tích cực vào công tác bảo vệ sản xuất và môi trường sống. Người dân cần chủ động thông báo khi phát hiện ổ dịch, hợp tác với cơ quan thú y và bảo vệ thực vật trong quá trình xử lý dịch bệnh. Đồng thời việc hình thành các tổ tự quản, đội xung kích ở địa phương sẽ tạo nên “lá chắn cộng đồng” và hỗ trợ hiệu quả cho lực lượng chức năng.
THAM KHẢO THÊM:
