1. Khái quát chung về Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy:
1.1. Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là gì?
“Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là hành vi phổ biến cho người khác biết các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô hoặc khêu gợi những ý định thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô bằng thủ đoạn như làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến hoặc có hành vi khác truyền bá những vật phẩm có tính chất đồi trụy.”
Những đặc điểm cơ bản của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy gồm:
- Thứ nhất: Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy nằm trong nhóm tội xâm phạm trật tự công cộng; do đó, hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy xâm phạm đến chế độ quản lý văn hóa của Nhà nước ở tất cả các khâu của quá trình quản lý. Ngoài ra, hành vi phạm tội còn xâm hại đến các quan hệ xã hội khác như góp phần làm lan tràn tệ nạn xã hội, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội và ảnh hưởng tới cộng đồng.
- Thứ hai: Hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy là hành vi phổ biến cho người khác biết các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô hoặc khêu gợi những ý định thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô bằng thủ đoạn như làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến hoặc có hành vi khác truyền bá những vật phẩm có tính chất đồi trụy.
- Thứ ba: Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy do người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự thực hiện bằng lỗi cố ý trực tiếp.
1.2. Ý nghĩa của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong pháp luật hình sự:
Ở nước ta hiện nay, văn hóa phẩm đồi trụy đang được lưu hành một cách tương đối phổ biến và gây ảnh hưởng xấu đến tầng lớn thanh niên, đây cũng là hậu quả của việc thay đổi nhận thức trong quá trình hội nhập quốc tế. Tội phạm truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy đang có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp. Việc quy định Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong Bộ luật Hình sự 2015 không những có ý nghĩa về mặt lý luận mà còn là công cụ hữu hiệu trong thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm. Bởi lẽ:
- Thứ nhất: Văn hóa phẩm độc hại đã và đang xâm nhập với tốc độ nhanh, lan rộng, làm tha hóa đạo đức, ảnh hưởng đến môi trường sống, sinh hoạt, học tập của nhiều người (nhất là lớp trẻ). Trong những năm gần đây, tình hình tội phạm truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy ở nước ta diễn biến phức tạp, trẻ hóa và ngày càng gia tăng. Tội phạm này đã gây ra những hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm băng hoại đạo đức, truyền thống, thuần phong mỹ tục của người Việt Nam; là nguyên nhân khởi đầu dẫn đến nhiều loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác như: giết người, hiếp dâm, cưỡng dâm… và các tội phạm xâm phạm tình dục khác.
- Thứ hai: Về mặt lý luận, đây là cơ sở pháp lý hình sự đầy đủ và thống nhất để các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng có căn cứ để tiến hành điều tra, truy tố, xét xử các hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy đúng người đúng tội, không bỏ lọt tội phạm và không xử oan người vô tội.
- Thứ ba: Việc quy định Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong Bộ luật Hình sự 2015 không những chỉ trừng trị và giáo dục chính bản thân người phạm tội không phạm tội mới mà còn có mục đích răn đe, giáo dục đối với các thành viên khác trong xã hội nhất là đối với những công dân không vững vàng, dễ bị lôi kéo; qua đó bồi dưỡng cho mọi công dân có tinh thần, ý thức tuân thủ pháp luật, chủ động tham gia phòng ngừa và chống tội phạm truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy.
Chính vì vậy, việc quy định Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong luật hình sự Việt Nam nhằm bảo vệ nền văn hóa, thuần phong mỹ tục cũng như ngăn chặn các tội phạm khác là rất quan trọng và cần thiết.
1.3. Cơ sở pháp lý của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy:
Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy hiện nay đang được quy định tại Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
“1. Người nào làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có nội dung khiêu dâm, đồi trụy hoặc hành vi khác truyền bá vật phẩm đồi trụy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 01 gigabyte (GB) đến dưới 05 gigabyte (GB);
b) Ảnh có số lượng từ 100 ảnh đến dưới 200 ảnh;
c) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng từ 50 đơn vị đến dưới 100 đơn vị;
d) Phổ biến cho từ 10 người đến 20 người;
đ) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Có tổ chức;
b) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 05 gigabyte (GB) đến dưới 10 gigabyte (GB);
c) Ảnh có số lượng từ 200 ảnh đến dưới 500 ảnh;
d) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng từ 100 đơn vị đến dưới 200 đơn vị;
đ) Phổ biến cho từ 21 người đến 100 người;
e) Phổ biến cho người dưới 18 tuổi;
g) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử để phạm tội;
h) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng 10 gigabyte (GB) trở lên;
b) Ảnh có số lượng 500 ảnh trở lên;
c) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng 200 đơn vị trở lên;
d) Phổ biến cho 101 người trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
2. Cấu thành tội phạm của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy:
2.1. Khách thể:
Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy xâm phạm trực tiếp đến: An toàn công cộng, trật tự công cộng; xâm phạm đến truyền thống văn hóa của dân tộc, những giá trị vật chất và tinh thần của loài người, xâm phạm đến sự quản lý của Nhà nước về việc duy trì, phát triển nếp văn hóa văn minh, mang đậm bản sắc dân tộc.
Đối tượng tác động của tội phạm này là: Sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có tính chất đồi trụy.
Hiện nay, khoản 2 Điều 3 Nghị định số 32/2012/NĐ- CP quy định “Văn hóa phẩm” bao gồm:
- Các bản ghi âm, ghi hình; các loại phim, băng từ, đĩa mềm, đĩa cứng, đĩa quang đã ghi nội dung; các sản phẩm công nghệ nghe nhìn khác đã ghi thông tin ở dạng chữ viết, âm thanh hoặc hình ảnh;
- Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng, tranh, nhiếp ảnh;
- Di sản văn hóa vật thể và các sản phẩm liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể.
2.2. Mặt khách quan:
Người phạm tội thực hiện duy nhất một hành vi đó là: Truyền bá (phổ biến) cho người khác biết các vật phẩm có tính chất đồi trụy nhưng bằng nhiều thủ đoạn khác nhau như: Làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, sử dụng, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến hoặc có hành vi khác.
Trong đó:
- Làm ra vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy: Là tạo ra các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô hoặc khêu gợi như: vẽ tranh, chụp ảnh, quay phim, ghi âm, sáng tác nhạc, viết truyện, làm thơ, viết kịch… Sao chép vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là từ một vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy đầu tiên (bản gốc, bản chính) tạo ra nhiều vật phẩm khác giống như vật phẩm ban đầu có tính chất đồi trụy. Việc sao chép có thể sao chép toàn bộ hoặc chỉ sao chép một phần. Hình thức sao chép cũng đa dạng như: chụp lại, viết lại, ghi âm lại, ghi hình lại hoặc các hình thức sao chép khác.
- Lưu hành vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy: Là cho người khác xem, mượn, thuê các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy. Vận chuyển vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là chuyên chở các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy từ nơi này đến nơi khác. Mua bán vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là dùng tiền hoặc tài sản để trao đổi lấy vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy hoặc dùng vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy để trao đổi lấy tiền hoặc hoặc tài sản. Tàng trữ vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy là cất giữ các vật phẩm văn hóa có tính chất đồi trụy ở một địa điểm nhất định như: ở cơ quan, phòng làm việc, nhà ở, trong người, trên phương tiện giao thông…
- Các hành vi khác truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy: Là ngoài các hành vi làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, sử dụng, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến, thì người phạm tội còn có những hành vi khác phổ biến cho người khác biết các vật phẩm có tính chất ăn chơi đàng điếm, dâm ô hoặc khêu gợi những ý định thúc đẩy con người thỏa mãn lối sống ăn chơi đàng điếm, dâm ô. Việc nhà làm luật quy định các hành vi khác là nhằm tránh lọt tội.
Đối với tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy, hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Tuy nhiên, nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì tuỳ trường hợp người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 hoặc khoản 3 của Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015.
2.3. Chủ thể:
Chủ thể của tội phạm này đạt đến một độ tuổi nhất định và có năng lực trách nhiệm hình sự đều có thể là chủ thể của tội phạm này. Tức họ là người có năng lực nhận thức và điều khiển hành vi phù hợp với đòi hỏi của xã hội. Về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, người đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này.
2.4. Mặt chủ quan:
Người phạm tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy thực hiện hành vi của mình là do cố ý.
Mục đích của người phạm tội là nhằm phổ biến văn hóa phẩm đồi trụy cho người khác với nhiều động cơ khác nhau. Đây là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này.
Nếu một người có các hành vi làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, sử dụng, mua bán, tàng trữ hoặc có hành vi khác nhưng không “nhằm phổ biến cho người khác” thì cũng không cấu thành tội phạm này.
3. Khung hình phạt của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy:
Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy theo Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015 quy định những khung hình phạt như sau:
- Khung 1: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
- Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 10 năm.
- Khung 3: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
- Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
4. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo Điều 326 Bộ luật hình sự:
4.1. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo khoản 2 Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015:
- Có tổ chức: Phạm tội có tổ chức là trường hợp nhiều người cùng tham gia và có sự bàn bạc, phân công vai trò và phối hợp chặt chẽ để sản xuất, sao chép, phát tán văn hóa phẩm đồi trụy. Hành vi này thể hiện tính chuyên nghiệp, quy mô và mức độ nguy hiểm lớn hơn so với cá nhân đơn lẻ. Vì vậy, pháp luật quy định đây là tình tiết tăng nặng khung hình phạt của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy.
- Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 05 gigabyte (GB) đến dưới 10 gigabyte (GB): Trong thời đại công nghệ số, dữ liệu văn hóa phẩm đồi trụy được lưu trữ dưới dạng tệp điện tử và dễ dàng phát tán trên mạng. Dung lượng dữ liệu từ 05 GB đến dưới 10 GB đã thể hiện quy mô lớn, số lượng sản phẩm nhiều, khả năng phát tán rộng và gây tác động tiêu cực mạnh đến xã hội. Do đó, hành vi này được coi là tình tiết tăng nặng hơn với mức phạt từ 03 đến 10 năm tù.
- Ảnh có số lượng từ 200 ảnh đến dưới 500 ảnh: Khi số lượng ảnh đồi trụy được sản xuất, sao chép hoặc tàng trữ nhằm phổ biến lên đến từ 200 đến dưới 500 ảnh thì mức độ nguy hiểm cho xã hội đã tăng cao. Số lượng lớn ảnh có thể được chia sẻ cho nhiều người, đặc biệt qua môi trường mạng, gây tác động nghiêm trọng đến đạo đức và lối sống. Đây là tình tiết tăng nặng khung hình phạt của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy.
- Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng từ 100 đơn vị đến dưới 200 đơn vị: Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy qua sách, báo in hay vật phẩm hữu hình có tác động trực tiếp và lan tỏa rộng rãi. Khi số lượng đạt từ 100 đến dưới 200 đơn vị thì hành vi đã thể hiện tính chất phổ biến ở mức đáng kể, có khả năng ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Pháp luật coi đây là tình tiết tăng nặng với khung hình phạt 03 đến 10 năm tù.
- Phổ biến cho từ 21 người đến 100 người: Khi số lượng người tiếp cận văn hóa phẩm đồi trụy từ 21 đến 100 người, tức là phạm vi phát tán đã mở rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến cộng đồng xã hội. Sự lan truyền này làm gia tăng nguy cơ suy thoái đạo đức và lối sống, nhất là trong giới trẻ. Vì vậy, hành vi này bị xử lý nghiêm khắc hơn.
- Phổ biến cho người dưới 18 tuổi: Đây là tình tiết đặc biệt nghiêm trọng, bởi người dưới 18 tuổi là nhóm chưa phát triển đầy đủ về tâm sinh lý và dễ bị tác động tiêu cực từ văn hóa phẩm đồi trụy. Hành vi truyền bá cho người chưa thành niên có thể gây hậu quả lâu dài, ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách và lối sống.
- Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử để phạm tội: Việc dùng internet, mạng xã hội, mạng máy tính hoặc phương tiện điện tử để truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy làm gia tăng mức độ nguy hiểm bởi phạm vi phát tán gần như không giới hạn, tốc độ lan truyền nhanh và khó kiểm soát. Hành vi này có khả năng ảnh hưởng rộng rãi đến xã hội, vì vậy thuộc tình tiết tăng nặng với khung hình phạt từ 03 đến 10 năm tù.
- Tái phạm nguy hiểm: Những trường hợp sau đây được coi là tái phạm nguy hiểm: Đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý; hoặc đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý.
4.2. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo khoản 3 Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015:
- Dữ liệu được số hóa có dung lượng 10 gigabyte (GB) trở lên: Khi dung lượng dữ liệu đồi trụy đạt từ 10 GB trở lên thì quy mô phát tán là cực lớn. Hành vi này được coi là đặc biệt nghiêm trọng vì số lượng sản phẩm lớn có thể phát tán đến hàng trăm thậm chí là hàng nghìn người. Do đó, pháp luật áp dụng khung hình phạt nặng nhất của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy để đảm bảo tính răn đe hơn.
- Ảnh có số lượng 500 ảnh trở lên: Với số lượng ảnh đồi trụy từ 500 trở lên thì mức độ truyền bá là rất nghiêm trọng, thể hiện tính chất chuyên nghiệp và nguy hiểm cao. Điều này làm gia tăng nguy cơ lan truyền rộng khắp và gây hậu quả nặng nề cho xã hội. Vì vậy, pháp luật áp dụng khung hình phạt từ 07 đến 15 năm tù tỏng trường hợp này.
- Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng 200 đơn vị trở lên: Khi số lượng sách, báo, băng đĩa hoặc vật phẩm khác chứa nội dung đồi trụy từ 200 đơn vị trở lên thì phạm vi phát tán đã được xác định là rất lớn, tác động tiêu cực đến đông đảo cộng đồng. Đây là tình tiết tăng nặng đặc biệt cần bị xử lý trong khung hình phạt từ 07 đến 15 năm tù.
- Phổ biến cho 101 người trở lên: Số lượng người tiếp cận văn hóa phẩm đồi trụy từ 101 người trở lên, tức là hành vi truyền bá có quy mô rất lớn và ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội. Đây là tình tiết định khung hình phạt nặng nhất của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy.
5. Phân biệt với Tội chứa mại dâm:
| Tiêu chí |
Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy (Điều 326 Bộ luật Hình sự 2015) |
Tội chứa mại dâm (Điều 327 Bộ luật Hình sự 2015) |
| Khách thể bị xâm hại | Nền tảng văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục; trật tự an toàn xã hội. | Trật tự công cộng, đạo đức xã hội, sức khỏe, nhân phẩm và an toàn của người bán dâm. |
| Chủ thể | Người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự. | Người từ đủ 16 tuổi trở lên và có năng lực trách nhiệm hình sự – tương tự Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy. |
| Hành vi khách quan |
Bao gồm hành vi:
|
Bao gồm hành vi:
|
| Khung hình phạt |
Khung 1: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 10 năm. Khung 3: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm. |
Khung 1: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Khung 2: Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm. Khung 3: Phạt tù từ 10 năm đến 15 năm. Khung 4: Phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân. |
| Hình phạt bổ sung | Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. | Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. |
| Mức độ nghiêm khắc chung | Cao nhất là 15 năm tù. | Có thể đến tù chung thân, xử phạt nặng hơn so với Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy do tính chất nguy hiểm cao và hậu quả trực tiếp đến con người. |
6. Quy định về Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong pháp luật hình sự của một số quốc gia trên thế giới:
Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam và các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới ngày càng có những mối quan hệ mật thiết, không chỉ thể hiện bằng mối quan hệ kinh tế mà còn về mọi mặt như văn hóa, xã hội, xây dựng tương trợ pháp luật… Do vậy, việc nghiên cứu quy định pháp luật nói chung và pháp luật hình sự nói riêng là cần thiết.
Do tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy có khách thể đặc biệt là xâm phạm truyền thống văn hóa của dân tộc cùng với sự quản lý của Nhà nước về văn hóa là một lĩnh vực mang tính quốc gia; do đó, việc quy định ở từng quốc gia có những sự khác nhau. Hiện nay, pháp luật các nước trên thế giới có quy định khác nhau về tính hợp pháp của hành vi phổ biến những vật phẩm khiêu dâm.
Trong khi tại các nước Ả Rập hay các quốc gia Hồi giáo và một số nước châu Á như Trung Quốc và Việt Nam thì hành vi truyền bá những vật phẩm khiêu dâm bị cấm và có thể bị coi là tội phạm; nhưng ở một số nước phương Tây hoặc một số ở nước châu Âu, Nam Mỹ hay Nhật Bản thì việc sở hữu, sản xuất và phổ biến các vật phẩm khiêu dâm được coi là hợp pháp, thậm chí còn được phát triển thành một ngành công nghiệp mang lại lợi nhuận cao. Cụ thể như sau:
6.1. Pháp luật Hình sự Nhật bản:
Điều 175 Chương XXII của Bộ luật hình sự Nhật Bản có quy định: “Người nào phân phối, buôn bán hoặc công khai trưng bày văn thư hình ảnh hoặc sản phẩm có tính chất dâm ô, thì bị phạt tù dưới hai năm hoặc bị phạt tiền dưới 250 vạn hoặc bị phạt tiền nhẹ, hoặc bị xử phạt bằng cả hình thức phạt tiền và tù giam. Người nào gửi dữ liệu điện tử có tính chất dâm ô theo đường thư điện tử, hoặc phân phối dữ liệu điện tử khác thì bị phạt tương tự. Người nào tàng trữ các vật với nội dung nói trên với mục đích buôn bán thì cũng bị phạt tương tự.”
Về cơ bản, trong Bộ luật Hình sự của Nhật Bản cũng chỉ quy định việc xử lý đối với hành vi phân phối, buôn bán hoặc công khai trưng bày văn thư hình ảnh hoặc sản phẩm có tính chất dâm ô bằng hình thức thông thường hoặc qua hình thức truyền bá bằng dữ liệu điện tử. Không có điều luật nào quy định về khái niệm tội danh cũng như giải thích chi tiết các về định lượng hay định khung hình phạt. Bộ luật Hình sự của Nhật Bản đã quy định đầy đủ và chặt chẽ các hành vi xâm phạm chế độ quản lý của Nhà nước về văn hóa, đồng thời Bộ luật Hình sự của Nhật Bản cũng có nhiều tội phạm giống và tương đồng với Bộ luật Hình sự Việt Nam. Tuy nhiên, so với Bộ luật Hình sự Việt Nam cũng có một số điểm khác như sau:
- Thứ nhất, trong Bộ luật Hình sự của Nhật Bản thì tất cả những hành vi phạm tội trong Bộ luật Hình sự của nói chung và xâm phạm quản lý văn hóa nói riêng không được các nhà làm luật đặt tên tội (tội danh) như trong Bộ luật Hình sự của Việt Nam, các nhà làm luật chỉ mô tả hành vi phạm tội trong nội dung điều luật.
- Thứ hai, không có các tình tiết tăng nặng định khung hình phạt như trong Bộ luật Hình sự của Việt Nam.
- Thứ ba, khung hình phạt tối đa cho các tội phạm về truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong Bộ luật Hình sự của Nhật Bản thấp hơn trong Bộ luật Hình sự của Việt Nam.
- Thứ tư, ngoài ra có một số tội phạm đặc trưng khác với Bộ luật Hình sự của Việt Nam có thể để các nhà làm luật nước ta tham khảo khi sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện Bộ luật Hình sự 2015 (ví dụ: quy định hành vi nhập khẩu sản phẩm văn hóa…).
6.2. Bộ luật Hình sự Liên Bang Nga:
Điều 238 Bộ luật Hình sự Liên bang Nga năm 1997 quy định tội truyền bá trái phép các tài liệu hay vật phẩm khiêu dâm như sau: “Truyền bá trái phép các tài liệu hay vật phẩm khiêu dâm cũng như mua bán trái phép các ấn phẩm, phim hay băng ghi hình, các hình ảnh hay các vật phẩm khác có tính chất khiêu dâm thì bị phạt tiền từ 500 lần đến 800 lần mức thu nhập tối thiểu hay mức lương hay nguồn thu khác của người bị kết án trong thời gian từ 05 tháng đến 07 tháng hoặc bị phạt tù đến 02 năm.”
Có thể thấy, trong Bộ luật Hình sự của Liên bang Nga thì hành vi truyền bá trái phép các tài liệu hay vật phẩm khiêu dâm cũng như mua bán trái phép các ấn phẩm, phim hay băng ghi hình, các hình ảnh hay các vật phẩm khác có tính chất khiêu dâm cũng bị coi là tội phạm.
Tuy nhiên, trong Bộ luật Hình sự liên bang Nga cũng không quy định rõ định nghĩa về tội danh này cũng như các quy định về định lượng và định khung hình phạt. Tội truyền bá trái phép các tài liệu hay vật phẩm khiêu dâm ở Nga có khung hình phạt thấp – cao nhất chỉ đến 02 năm tù.
6.3. Bộ luật Hình sự của Cộng hòa nhân dân Trung Hoa:
Bộ luật Hình sự nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa quy định các tội liên quan đến văn hóa phẩm đồi trụy. Điều 364 quy định về Tội truyền bá vật phẩm đồi trụy như sau: “1) Người nào truyền bá sách báo, tranh ảnh, tranh vẽ, băng hình đồi trụy sẽ bị phạt tù đến hai năm, cải tạo lao động hoặc bị quản chế. 2) Tổ chức chiếu phim hoặc thu băng hình đồi trụy sẽ bị phạt tù đến ba năm trở xuống, cưỡng chế lao động hoặc quản chế, và phạt tiền; nếu có tình tiết tăng nặng sẽ bị phạt tù đến ba đến mười năm và phạt tiền. 3) Tổ chức sản xuất, tái chế phim, băng đồi trụy sẽ bị xử nặng hơn quy định tại khoản hai. 4) Truyền bá những vật phẩm đồi trụy cho vị thành niên chưa đầy 18 tuổi sẽ bị xử phạt nặng hơn.”
Bộ luật Hình sự của nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa quy định về Tội truyền bá văn hoá phẩm đồi trụy được quy định trong nhiều điều luật, thể hiện chi tiết, cụ thể như những vật phẩm nào được coi là vật phẩm đồi trụy, những vật phẩm nào không được coi là vật phẩm đồi trụy (Điều 365). Bộ luật Hình sự Cộng hoà nhân dân Trung Hoa tách riêng về hành vi mua bán, sản xuất, nhân bản vật phẩm đồi trụy (Điều 363) với hành vi truyền bá vật phẩm đồi trụy (Điều 364) thành 02 điều luật riêng, đặc biệt tại khoản 4 Điều 364 có quy định rõ “Truyền bá vật phẩm đồi trụy cho trẻ vị thành niên chưa đủ 18 tuổi thì bị xử phạt nặng hơn”.
Bên cạnh đó Toà án nhân dân tối cao của nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa còn có hướng dẫn về số lượng vật phạm pháp, số lần thực hiện hành vi, tình tiết nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng.
Có thể nói, các quy định của pháp luật hình sự nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về tội phạm này là tương đối toàn diện và đầy đủ. Việc quy định về các tội phạm nói chung không hoàn toàn giống như trong quy định của Bộ luật Hình sự của Việt Nam. Tuy tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy không được đề cập đến trong nhóm các tội phạm xâm pham trật tự công cộng nói chung nhưng chế độ quản lý của Nhà nước về văn hóa và sản phẩm văn hóa cũng được các nhà làm luật xác lập, ghi nhận, tôn trọng và bảo vệ bằng Hiến pháp và pháp luật, trong đó có pháp luật hình sự. Việc quy định các tội phạm này phụ thuộc vào điều kiện kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Bởi vậy, giữa Việt Nam và Trung Quốc có những quy định khác nhau.
Bộ luật Hình sự của Việt Nam với việc quy định tội phạm này trong chương XXV “Các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng” là phù hợp với bối cảnh chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và tình hình đấu tranh chống các tội phạm trật tự công cộng của Nhà nước ta. Tội phạm này ở nước ta đang ngày càng gia tăng và phức tạp nên việc quy định và tiếp tục hoàn thiện Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trong Điều 326 Bộ luật Hình sự Việt Nam 2015 hiện hành là vô cùng cần thiết và cấp bách.
7. Bản án điển hình của Tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy:
Bản án về tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy (đăng ảnh và video chứa nội dung khiêu dâm trên Telegram) số 106/2024/HS-ST ngày 16/05/2024 của Tòa án nhân dân huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh.
Khoảng đầu năm 2022, Nguyễn Tấn Đ sử dụng mạng xã hội Telegram tạo tài khoản có tên “quanhi4890”, “colong4650”, “tuyệt tình cốc” với mục đích tìm kiếm các hình ảnh, video clip có nội dung khiêu dâm, kích dục, quan hệ tình dục trên các ứng dụng trình duyệt web trên không gian mạng, rồi đăng tải các nội dung này lên mạng xã hội Telegram do Đ làm trưởng nhóm để thu phí những người vào xem, cụ thể:
Đ sử dụng các ứng dụng trình duyệt web gồm “Cốc Cốc”, “Opera”, “UCBrowser” trên điện thoại di dộng, truy cập vào các trang web chứa hình ảnh, video, clip có nội dung khiêu dâm, kích dục, quan hệ tình dục như: https://porn- tubeclub.com, https://www.sxyprn.net, https://www.eporner.com, https://spankb ang.com/, https://javrave.com/, https://vlxx.sex/, https://mobiblog.net/ … và một số trang web khác mà Đ có đăng ký thành viên tham gia để xem các nội dung trên.
Đ sử dụng các số tài khoản: 24931237 mở tại ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), 060292760313 mở tại ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), 7710000514420 mở tại ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV). Tất cả các tài khoản này đều do Đ đứng tên để nhận tiền từ các thành viên muốn tham gia nhóm. Đ đã nhận số tiền thu lợi bất chính 60.000.000 đồng thì Đ đã tiêu xài hết vào mục đích cá nhân.
Do vậy, bị cáo Nguyễn Tấn Đ bị truy tố và xét xử về tội “Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy” theo điểm a, b khoản 3 Điều 326 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017) là có căn cứ.
- Quyết định của Tòa án:
+ Tuyên bố: Bị cáo Nguyễn Tấn Đ phạm tội “Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy”.
+ Xử phạt bị cáo Nguyễn Tấn Đ 10 (Mười) năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày 10/7/2023.
THAM KHẢO THÊM:
